Saç Dökülmesi Çeşitleri

• Erkek Tipi Saç Dökülmesi

Erkek tipi saç dökülmesi genellikle şakaklarda bir durgunlukla veya taç kısmında inceltilmiş bir saç görüntüsü ile başlar ve bazı durumlarda kademeli bir incelme, ardından üst kısmın tamamen dökülmesii ile seyreder. Ense ve kulak üstü bölgesindeki saçlar çok nadiren dökülür, ancak yetmişin üzerindeki erkekler ense bölgesinde saçlarda kaybedilebilir. Hem Hamilton hem de Norwood skalası erkeklerde Androgenetik saç dökülmesini sınıflandırır.Androjenik saç dökülmesinin üç nedensel faktörü vardır: genetik yatkınlık, androjen erkeklik hormonu varlığı ve hastanın yaşı.Erkek tipi kellik, daha çok anne ve büyükbabasından devralınır.Ergenlikte, erkeklik hormonunun çoğu vücutta dolaşır ve genetik olarak programlanan kılların (skala bölgelerinde) her yeni kıllanma döngüsünde daha ince ve daha kısa kıllar üretmesine neden olur. Erkeklik hormonu hedef organa ulaşır, bu durumda 5α-redüktaz enziminin enzim olduğu saç folikülü erkeklik hormonunu, yukarıdaki etkilere neden olan yüksek güçlü DHT hormonuna dönüştürür ve saç dökülmesini tetikler.

• Kadın Tipi Saç Dökülmesi

Kadın tipi saç dökülmesi, kafa derisinin ön ve taç bölgesinde (Ludwig modeli) ve nadiren ensede ve yanlarda dağınık bir incelme gösterir. Boşluklar daha geniş görünür ve kafa derisi başın önünde ve orta noktasında daha belirgindir.Bu yavaş ve aşamalı bir süreçtir ve nadiren alanı tamamen kaplar.Kadınlarda androgenetik saç dökülmesi genellikle ergenlik, hamilelik veya menopoz sonrası hormon değişiklikleri ile başlar ve 80 yaş üstü kadınlarda oldukça yaygındır. Normalde bu tip bir dökülmeyle fark edilen hiçbir saç dökülmesi olmamasına rağmen, bu durumdan önce gelen uzun süreli aşırı dökülme (telogen effluvium) durumları vardır. Androgenetik saç dökülmesi yaş, kalıtım ve erkeklik hormonunun varlığı gibi üç nedensel faktöre sahiptir. Menopoz sonrası incelme östrojen azalması ile ilgilidir.

• Telojen Evre Saç Dökülmesi (Semptomatik, Reflektif Dökülme)

Kadınlarda en yaygın saç dökülme tipi akut telojen effluvium’dur (ATE), ancak uzadığında kronik telojen effluvium (CTE) olarak adlandırılmaktadır.

• Akut Telojen Evre Saç Dökülmesi

Akut telojen effluvium, saç derisi boyunca yaygın dağınık dağılımda ani bir aşırı saç dökülmesi sunar. Fırça ve tarakta, özellikle de saçlar şampuanlandığında ve yumuşatıldığında çok miktarda kıl görülecektir. Kafa derisinin muayenesinde birçok tüy küçük olarak görünecektir. Ayrıca, kafa derisi boyunca benzer uzunlukta çok kısa tekrar büyüyen konik tüyler olacaktır; Kılların uzunluğu durumun süresine bağlıdır.

• Kronik Telojen Evre Saç Dökülmesi

Telojen saç dökülmesi dokuz aydan uzun sürerse Kronik olarak adlandırılır. Kronik telojen effluvium, genellikle travmanın neden olduğu ani bir dökülme ile başlar, ancak bazen kademeli bir başlangıç ve görünüşte belirsiz bir neden olabilir. Özellikle daha uzun saçlarda ve uzunluklarda saç yoğunluğu kaybı vardır ve ayrıca saç ayrımlarında dağınık bir incelme vardır. Saç, alıştığı uzunluğa ulaşmaz ve baş boyunca farklı uzunluklarda yeniden uzayan konik tüyler vardır.Kronik telojen saç dökülmesi ile yeniden büyüme hala mevcuttur, ancak farklı uzunluklarda. Çoğunlukla daha uzun kıllar düşecek, ancak daha kısa kıllar da fark edilir. Büyüme uzunluğu kısaldığı için saç uzamayacaktır.

• Anagen Evre Saç Dökülmesi

Anagen effluvium, kemoterapi veya zehirlenmeden hemen sonra saç köklerinde hızla bölünen hücrelerde doğrudan toksik etki nedeniyle zehirlenmeden dolayı oluşan şiddetli bir saç dökülmesidir. Kemoterapiden kısa bir süre sonra saçların dökülmesine neden olur, ancak çoğu insan tedaviyi bıraktıktan kısa bir süre sonra saçları tekrar büyür

• Alopecia Areata

Çoğu zaman en sert saç dökülmesi tipi olan alopesi areata, bir dizi dairesel tamamen kel alanlar sunar. Bunlar bazen diğer kel alanlar ile birleşebilir. Kıl folikülleri açıkça görülebilir ve en erken oluşan kel alan genellikle tekrar uzar, genellikle kellik merkezinde beyaz kıllar görülür.Bu durumun neden olduğu faktörler kesin olarak tahmin edilemez ve neden olan faktörlere bağlı olarak altı ay ile yıllarca sürebilir. Saç dökülmesi tüm saç derisini kapladığında alopesi totalis olarak adlandırılır. Tüm vücut etkilendiğinde Alopesi universalis denir.

• Ofiazis

Ophiasic areata alopesi areata’nın marjinal bir sunumudur ve ense bölgesini ve kafa derisinin ön ve yanlarını etkileyebilir. Bu tip alopesi areata daha kalıcı olabilir.

• Travmatik Alopecia

Travmatik alopesi sıklıkla kafa derisinin kulak üstü kenarlarında görülür ve bazen taç bölgesine düzensiz kel alanlar şeklinde saç dökülmesi gösterir. Bu bölgede kırılgan ve kısa olarak tekrar büyüyen kıllar oluşacaktır. Saç derisinin çizilmesinin yanı sıra aşırı kimyasal, termal veya fiziksel travmadan kaynaklanır. Travmatik alopesi, uzun süre boyunca yukarıdaki saç şekillendirme yöntemlerinden herhangi birine veya tümüne maruz kaldığında Afro-tip saçta sık görülür.

• Travmatik Saç Dökülmesi

Trichotillomania, kendine zarar veren bir fiziksel travma şeklidir ve obsesif-kompulsif bozukluğun bir çeşididir. Çocuklarda çok yaygındır ve genellikle alışkanlıkla beraber büyürler. Ancak yetişkinlerde kırılması çok daha zor bir alışkanlıktır.

• Scarrıng Alopecia

Skarlaşan alopesi genellikle kendisini çevreleyenden daha koyu veya açık bir renk olabilen düzensiz, parlak, cildin düzensiz bir alanı olarak sunar. Saç kökleri mevcut değildir ve cilt atrofik olabilir, hatta yükseltilebilir ve kalınlaştırılabilir (Keloid). Derin doku hasarından sonra bir yara kendini iyileştirdiğinde bir yara oluşur. Skar dokusunun yapısı normal deriden farklıdır ve normal saç büyümesini desteklemez. Skarlaşmanın üç ana nedeni vardır: kimyasal nedenler, enfeksiyon ve otoimmün hastalık.

CİLT İLE ALAKALI DÖKÜLMELER:

• Seboreik Dermatit

Seboreik egzama, seboreik bölgelerde (daha fazla yağ bezlerinin bulunduğu bölgeler) ortaya çıkan kronik nüks eden inflamatuar kafa derisi durumudur. İsmine rağmen mutlaka yağlı bir cilt şart değildir. Hafif pruritik ölçeklendirme ile eritem arasında değişen, kırmızı ve nemli bir saç derisi üzerinde kurutulmuş eksüdasyondan oluşan aşırı pullanma ve kabuklanma gibi farklı işaretler sunar.Kafa derisinin tamamı, özellikle kulak arkasındaki marjlar ve kulak çevresi bölgesi etkilenebilir.Seboreik egzama oldukça kaşıntılı olabilir, bu da kaşıntı ve püstülasyonla birlikte sekonder enfeksiyonlara yol açar.Seboreik egzama çocukluk döneminde nadir görülür. Ergenlik döneminde veya daha sonra başlar ve yaşam boyu sürer.

• Kontakt Dermatit

Tahriş edici dermatite, güçlü konsantrasyonlarda, yani beyazlatıcı, gevşetici (sodyum hidroksit) uygulandığında hücre hasarı yaratabilecek bir madde neden olmaktadır. Ardışık uygulamaların zayıf konsantrasyonları, yani şampuan kullanıldığında da ortaya çıkabilir. Bu maddeye birincil tahriş edici denir. Neden olan reaksiyon enflamatuar olabilir, ancak alerjik bir reaksiyon değildir.Alerjik olmayan reaksiyonlara neden olabilen birincil tahriş edici maddeler arasında şampuanlar, saç kremleri gibi saç kozmetikleri, losyonların ayarlanması veya izin verilen losyonlar, siyah saçlarda para boyalar ve kas gevşeticiler bulunur. Bitkiler ve metaller de benzer problemler yaratabilir.

• Allerjik Dermatit

Alerjik dermatit, daha önce cilt üzerinde kullanılan bir maddeye karşı hayati tehlike oluşturan bir reaksiyondur. Reaksiyon bir süre sonra gerçekleşir. Alerjik reaksiyon, cilde bir madde uygulandıktan sonra gerçekleşen, aşırı derecede tahriş edici bir reaksiyon oluşturur.Maddenin uygulanmasından birkaç saat hatta birkaç gün sonra, etkilenen cilt şişmiş, kırmızı ve kabarık veya kuru ve kabuklu olabilir. Çoğunlukla maddeyle temas eden alan etkilenir ancak kafa derisi etkilendiğinde reaksiyon göze ve yüze yayılabilir ve bazen şişmiş lenf düğümleri ve ikincil enfeksiyon olabilir. Solunum kısıtlanmasıyla birlikte anafilaktik bir şok olabilir. Alerjik dermatit, yoğun kaşıntı ve yanmaya neden olur.

• Psoriasis

Psoriasis sıklıkla kafa derisi veya dirseklerde başlar rengi normalde bitişik olduğu normal renkli ciltten açıkça farklıdır. Bu alanlar, bazen oldukça yoğun olabilen kuru beyaz, yapışkan gümüş pullarla kaplıdır. Bu pullar kolayca çıkarılmaz, ancak olduklarında, altında kanama noktaları olan kaba astarlı cilt görülebilir.Etkilenebilecek diğer alanlar dizler, dirseklerdir. Tırnaklar ve ayak tırnakları yüksük çukurluğu ile etkilenebilir. Sert ve ağrılı eklemler sedef hastalığına eşlik edebilir.Sedef hastalığının nedeni bilinmemektedir, ancak ailevi bir özellik olarak görünmektedir. Kafkasyalıların yüzde ikisi, daha sık on ile otuz yaş arasında görülen rahatsızlıktan muzdarip olduğu bilinmektedir.Durum stres, cilt hasarı, hastalık ve bakteriyel enfeksiyon ile tetiklenir. Bitişik bir bölgeye kaşıntı genellikle durumun uzatılmasını ifade eder.

• Folikülit

Folikülit, çoğunlukla siyah genç erkekleri etkileyen, saç folikülünün iltihaplanması ve enfeksiyonudur. Folikülit belirtileri kafa derisi boyunca püstüller ve foliküler inflamasyondur, ancak çoğunlukla cildi etkileyen yükseltilmiş nodüller ve keloidal skar oluşabileceği gibi oksipital bölgeye etki eder.Özellikle boyun bölgesine püstüller, akıntılı, kanamalı, eritem, kabuklanma ve saç kırılması vardır. Bu durum tepe noktasından yukarı doğru uzanabilir.Belirtileri uzun süreli yoğun kaşıntıyı içerir ve herhangi bir tüylü vücut bölgesinde ortaya çıkabilir.

• Nekrotik Akne

Akne nekrotika miliarileri, aşırı derecede kaşıntılı olan sarı püstüller sunar. Saç köklerinin cilde açıldığı noktada bulunurlar. Püstüller, nemli bir baz üzerinde koni şeklinde bir kabuğa sahiptir ve pim başı boyutundadır. Bu küçük lezyonların dördü ya da beşi kafa derisine dağılmış olarak bulunabilir. Saç derisinin üstünü etkilemeye eğilimlidirler ve iyileşdiklerinde yara izi görülmesini sağlayabilen saçta desen kaybıyla ortaya çıkabilecek küçük izler oluştururlar.

• Saç Mantarı

Çoğunlukla çocukları etkileyen kafa derisinin yüzeyel bir mantar enfeksiyonudur. Gri renkli skala ve eritem ile kırılgan kılları ve kırılmış kılları gösteren, skar yapmayan, düzensiz bir saç dökülmesidir. Yama veya yamalar daireseldir ve etraftaki enfekte olmayan tüylerden farklı olarak kuru, donuk kırılmış tüyler gösterir. Kıllar birbirlerine göre farklı açılarda yatma eğilimindedir.