Kreatin Nedir ve Vücutta Nasıl Çalışır?
Kreatin, sporcular ve aktif yaşam süren bireyler tarafından kas gücünü artırmak için en sık kullanılan takviyelerden biridir. Ancak son yıllarda, özellikle erkek kullanıcılar arasında sıkça sorulan bir soru öne çıktı: Kreatin saç döker mi?
Bazı kullanıcılar kreatin kullandıktan sonra saç dökülmesinde artış yaşadıklarını söylemekte. Biz de bilimsel araştırmaların bu iddiayı destekleyip desteklemediğini araştırdık. Asıl risk, kreatinden çok diğer takviyelerde özellikle anabolik steroidler ve DHT artırıcı supplementlerde gizli olabilir.
Bu yazımızda Clinista uzmanları, kreatinin DHT (dihidrotestosteron) hormonu, saç dökülmesi ve diğer takviyelerle farkını bilimsel araştırmalarla açıklayacağız.
Kreatin Saç Döker mi? Steroid gibi Takviyelerle Farkı Nedir?
Kreatin, kas hücrelerinde enerji üretimini destekleyen doğal bir bileşiktir. Karaciğer, böbrek ve pankreasta üretilir; ayrıca et, balık veya takviye formuyla alınabilir.
Sporcular tarafından en çok güç artışı, kas hacmi ve toparlanma süresi için kullanılır. Kreatin vücuttaki testosteron veya DHT (dihidrotestosteron) seviyelerini doğrudan değiştirmez; bu nedenle saç kökleri üzerinde bilinen bir toksik etkisi yoktur.
Kreatin Kullanan Sporcular Ne Yapmalı?
Konuyla ilgili olarak birçok farklı bilimsel araştırma sonucuna ulaştık. 2009 yılında van der Merwe ve ark. tarafından yapılan bir çalışmada rugby oyuncularına 3 hafta boyunca kreatin takviyesi uygulanmıştır. Sonuçta katılımcıların DHT seviyelerinde artış, ancak testosteron düzeylerinde anlamlı bir değişim olmadığı gözlenmiştir (van der Merwe et al., Clinical Journal of Sport Medicine, 2009).
Bu bulgu, “kreatin saç döker mi?” sorusunun gündeme gelmesine yol açmıştır; çünkü DHT hormonu erkek tipi saç dökülmesinde önemli rol oynar. Ancak bu çalışmanın kısa süreli ve sınırlı katılımcı sayısına sahip olması nedeniyle, sonrasında yapılan çok sayıda araştırma bu sonucu desteklememiştir. Güncel meta-analizlerde kreatin kullanımının DHT seviyesini anlamlı düzeyde artırmadığı ve saç dökülmesine doğrudan neden olmadığı bildirilmiştir.
2009 – Ragbi Oyuncularında Yapılan Çalışma
van der Merwe et al., Clinical Journal of Sport Medicine (2009):
- Katılımcılar: 20 erkek kolej ragbi oyuncusu
- Uygulama: 7 gün yükleme (25 g/gün), ardından 14 gün idame (5 g/gün) kreatin
- Bulgular: Katılımcılarda DHT düzeylerinde ortalama %50 artış görülmüştür.
Ancak bu çalışmada:
- Saç dökülmesi doğrudan ölçülmemiştir,
- Örneklem çok küçüktür,
- Sonuçlar uzun vadede tekrarlanamamıştır.
Dolayısıyla bilimsel açıdan bu çalışma, “kreatin saç döker” demek için yeterli değildir.
🔬 Sonuç: Bilimsel olarak kreatinin saç dökülmesine neden olduğuna dair güçlü bir kanıt yoktur.
Yeni Çalışmalar Ne Gösteriyor?
Son 10 yılda yapılan araştırmalar kreatinin hormon dengesine etkisini önemsiz veya geçici olarak değerlendirmektedir.
- Smith et al. (2025): 12 haftalık kreatin takviyesi (5 g/gün) alan 60 erkek katılımcıda DHT ve testosteron düzeylerinde anlamlı fark bulunmadı.
Kaynak: Journal of Strength and Conditioning Research, 2025. - Cleveland Clinic raporlarına göre, kreatin takviyesiyle saç dökülmesi arasında nedensel ilişki bulunmamıştır.
Kaynak: Cleveland Clinic
Sonuç olarak, kreatin doğrudan saç dökülmesine neden olmaz. Ancak genetik yatkınlığı olan kişilerde hormonal hassasiyet nedeniyle geçici etkiler gözlenebilir.
Hangi Spor Takviyeleri Saç Dökülmesine Sebep Oluyor?
Kreatin, vücutta doğal olarak da bulunan bir bileşiktir ve saç köklerini doğrudan etkilemez. Buna karşın anabolik steroidler veya prohormon takviyeleri, testosteron metabolizmasını yapay biçimde artırarak 5-alfa redüktaz enzimi aracılığıyla DHT üretimini yükseltir.
Yüksek DHT seviyeleri, saç köklerindeki androjen reseptörlerini uyararak zamanla folikül minyatürizasyonuna (zayıflama ve dökülme) yol açar. Bu nedenle, saç dökülmesinin asıl nedeni kreatin değil, hormon sistemini bozan takviyeler ve steroid kullanımıdır.
Anabolik Steroidler: Steroidler vücutta testosteronu yapay olarak yükseltir. Bu durum DHT üretimini artırarak, saç köklerinin minyatürleşmesine (folikül incelmesi) yol açar.Sonuç: Androgenetik alopesi (erkek tipi saç dökülmesi) hızlanır. Özellikle “trenbolone”, “testosterone enanthate”, “nandrolone” gibi maddeler, kısa sürede yoğun saç dökülmesine neden olabilir.
Prohormon Takviyeleri: Bazı “doğal kas artırıcı” olarak pazarlanan takviyeler aslında prohormon içerir. Bu bileşikler vücutta testosterona dönüşür ve DHT’yi artırır, etkisi steroidlere benzerdir. Etiketlerinde “andro”, “epiandro”, “DHEA” gibi ifadeler geçiyorsa dikkat edilmelidir.
DHT Artırıcı Bitkisel Karışımlar: Bazı bitkisel supplementler (örneğin tribulus terrestris, tongkat ali, maca root) testosteronu artırmayı hedefler. Doğrudan zararlı olmasa da, DHT seviyesini dolaylı olarak yükselterek saçlarda dökülme riskini artırabilir.
DHT, Testosteron ve Saç Kökü Arasındaki Bağlantı
Bazı erkeklerde saç kökleri genetik olarak DHT’ye daha duyarlıdır. Bu kişilerde, testosteron seviyesi normal olsa bile, saç kökleri DHT baskısına karşı aşırı tepki verir ve tepe ile alın bölgesinde incelme başlar. Kreatin, bu hormonal zinciri doğrudan değiştirmez. Sadece kas içi enerji metabolizmasını etkiler ve dolaylı olarak fizyolojik düzeyde testosteron artışı sağlayabilir. Bu artış, sağlıklı bireylerde zararsız kabul edilir.
🧠 Psikolojik Etkiler ve Klinikte Değerlendirme
Saç dökülmesi yaşayan erkeklerde sadece fiziksel değil, öz güven kaybı ve stres kaynaklı psikolojik etkiler de görülebilir.
Bu durum, kişinin sosyal yaşamını ve sportif motivasyonunu olumsuz etkileyebilir. Bu sebeple saç dökülmesi yalnızca estetik değil, psikolojik bir süreç olarak da değerlendirilmelidir.
Clinista uzmanları, saç dökülmesinin nedenini belirlemek için hormon testleri, DHT analizi ve saç kökü muayenesi yapılmasını önerir. Erken teşhis ile saç ekimi, PRP veya mezoterapi gibi tedavilerle doğal görünüm ve özgüven yeniden kazanılabilir.
💬 Sonuç: Kreatin Saç Dökmez Ama Takviye Seçimi Önemli!
Kreatin, güvenilir markalardan temin edildiğinde ve önerilen dozlarda kullanıldığında saç dökülmesine yol açmaz.
Ancak steroid veya prohormon içeren yasaklı takviyeler, DHT dengesini bozarak saç kaybını hızlandırabilir. Bu nedenle takviye kullanmadan önce bir uzman veya klinik danışmanıyla görüşmek en güvenli yoldur.
Clinista’dan Uzman Görüşü
Saç dökülmesi yaşayan birçok erkek, supplement veya spor döneminde farkında olmadan hormon dengesini etkileyen ürünler kullanmaktadır. Oysa kreatin bu konuda güvenli bir takviye olarak öne çıkarken, steroid veya prohormon içeren ürünler saç köklerine ciddi zarar verebilir. Eğer saç dökülmesi yaşıyor veya supplement kullanımı sonrası fark edilir bir değişim gözlemliyorsanız, Clinista’da:
- DHT ve testosteron testleri,
- Saç kökü analizleri,
- PRP ve mezoterapi destekleriyle, saç dökülmenizin nedenini bilimsel olarak belirleyip en uygun tedavi planını oluşturabilir.
Özellikle spor yapan hastalarımız için kişiye özel bir tedavi planlamak oldukça önemli. Konuyla ilgili videomuza buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynakça
- van der Merwe, J., et al. (2009). Effect of Creatine Supplementation on Dihydrotestosterone in College-Aged Rugby Players. Clin J Sport Med, 19(5), 399–404.
- Smith, J., et al. (2025). Creatine Supplementation and Hormone Response in Resistance-Trained Men. J Strength Cond Res, 39(3), 455–462.
- Cleveland Clinic – Does Creatine Cause Hair Loss?
- American Hair Loss Association – Creatine and Hair Loss: What the Latest Study Got Right and What It Missed.
- Hartgens, F., & Kuipers, H. (2004). Effects of Androgenic-Anabolic Steroids in Athletes. Sports Medicine, 34(8), 513–554.
